Zarys wojen napoleońskich

Przeskakujemy teraz w okres nieco późniejszy niż średniowiecze. Tym razem trafiamy w okres wojen napoleońskich, o których wspomniałem w poprzednim wpisie tematycznym. Ponieważ to temat wdzięczny, pewnie pojawi się kilka wpisów o nim. Dziś czas na krótki zarys wojen napoleońskich.

Szereg wojen napoleońskich, zwanych coraz częściej wojnami koalicji, zaczął się w 1799 roku (według niektórych historyków w 1803 roku, a wcześniejsze wojny dotyczą jeszcze rewolucji francuskiej) i trwał do 1815 roku, kiedy to Francja przegrała bitwę pod Waterloo, a Napoleon został ostatecznie zesłany na wyspę świętej Heleny. Do wyprawy na Rosję carską, niemal wszystkie toczone przez Francję wojny były zwycięskie dla niej. Armia francuska pod wodzą Napoleon i jego podwładnych wygrała wiele bitew przeciwko połączonym armiom kolejnych koalicji, których trzon tworzyły oddziały pruskie, austriackie, rosyjskie i angielskie, choć wspierane były także przez siły Szwecji czy pomniejszych państewek niemieckich.

Stoczone w owym czasie zostały liczne bitwy. Spośród nich najbardziej znane to bitwa pod Ulm(1805), bitwa pod Trafalgarem (1806), bitwa pod Austerlitz (1806), bitwa Aurstedt (1806), bitwa nad Jeną (1806), bitwa pod Frydlandem (1807), bitwa pod Somosierrą (1808), Bitwa pod Aspern (1809), bitwa pod Borodino (1809), bitwa nad Berezyną (1812), bitwa pod Lipskiem (1813, znana też jako bitwa narodów), bitwa pod Waterloo (1815).

Trzeba też pamiętać o blokadzie kontynentalnej, którą w 1806 roku wprowadził Bonaparte. Wymusił na większości państw europejskich wprowadzenie zakazu handlu z Anglią, by osłabić ją w ten sposób. Jednakże, część państw wyłamała się i mimo wszystko nadal handlowała z Anglią, gdyż blokada kontynentalna niekorzystnie odbijała się na gospodarce państw Europy kontynentalnej.

W wyniku zwycięskich wojen, Napoleon na kilkanaście lat przeobraził mapę polityczną całej kontynentalnej Europy. W latach 1806 – 1813 istniał Związek Reński, który składał się z terytoriów wielu drobnych państewek niemieckich. Stanowił on instrument służący utrzymaniu hegemonii francuskiej na terenach wchodzących w skład dawnego Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Co więcej, na podbitych terytoriach Napoleon Bonaparte wzmacniał swoją władzę poprzez wybór takich kandydatów na tron danego kraju, którzy pochodzili z jego rodziny bądź byli jego zaufanymi współpracownikami. W latach 1807 – 1815 istniało Księstwo Warszawskie, które stanowiło formalnie niepodległe państwo będące swoistą nagrodą dla Polaków. Służyło jednak jako bufor między terenami podległymi Francji a Rosją carską, o czym nieco więcej napiszę w jednym z kolejnych wpisów. Księstwo Warszawskie składało się z części ziem zaboru rosyjskiego, a dzięki wygranej wojnie przeciw Austriakom zostało poszerzone w 1809 o część zaboru austriackiego. Liczne bitwy to także ogromne ofiary w ludziach. Wojny napoleońskie kosztowały życie setek tysięcy żołnierzy oraz ludności cywilnej.

Kongres wiedeński, który odbył się w 1815 roku z inicjatywy państw ostatniej koalicji antyfrancuskiej, przywrócił dawny ład, wprowadzając jednocześnie pewne zmiany na mapie Europy kontynentalne sprzed czasów wojen napoleońskich. Państwa zostały przywrócone do poprzednich granic, a we wszystkich krajach, w których Napoleon obsadził swoich współpracowników jako władców, przywrócono dawne rody królewskie. W miejsce nieistniejącego już od dwóch lat Związku Reńskiego powstał Związek Niemiecki, który służył jako narzędzie utrzymywania hegemonii Cesarstwa Austriackiego w krajach niemieckich. Na części terenów Księstwa Warszawskiego utworzone Królestwo Polskie (znane także jako Kongresówka lub Królestwo Kongresowe, ze względu na utworzenie go w czasie kongresu wiedeńskiego), które było niepodległe w latach 1815 – 1832, chociaż władane przez cara rosyjskiego, który jednocześnie nosił tytuł króla Polski. W latach 1832 – 1874 Królestwo Warszawskie funkcjonowało jako autonomiczna prowincja Imperium Rosyjskiego, zaś od 1874 roku do końca I wojny światowej było pozbawione wszelkiej autonomii, stanowiąc część Rosji jako Kraj Przywiślański. O szczegółach dotyczących przebiegu i decyzji podjętych na kongresie wiedeńskim mowa będzie w jednym z kolejnych wpisów.

Jednakże, działalność Bonapartego i jego zwycięstwa przyniosły także trwałe skutki. Na podbitych terytoriach, Bonaparte wprowadzał opracowany przez siebie kodeks cywilny, który regulował stosunki między obywatelami danego kraju. Dzieło to okazało się być niezwykle trwałe, gdyż po kongresie wiedeńskim, większość krajów europejskich wprowadziła kodeks prawa cywilnego wzorowany na kodeksie Napoleona lub wręcz dokładnie taki sam. Stworzyło to podwaliny do znanego nam współcześnie prawa. Wojny napoleońskie przyczyniły się także w pewnym stopniu także do rozbudzenia aspiracji narodowych wśród narodów wchodzących w skład poszczególnych państw.